AŞIRI YEMEK YEMEMİZİ PSİKOLOJİK OLARAK NEDEN DURDURAMIYORUZ?

Yeme Bozuklukları, sadece yiyecek ve ağırlık ile ilişkili değildir. Bedensel belirtiler ön planda gibi görünse de ciddi psikiyatrik sorunlarla birlikte ilerler. Oluşan bir yeme bozukluğu, içsel yaşanan karmaşaya dışsal bir çözüm getirmektir.
Yeme Bozukluklarının oluş nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Etiyolojide biyolojik ve psikososyal nedenlerin birlikte rol oynadığı sanılmaktadır. Yeme Bozukluklarının altında yatan sebepler; düşük benlik saygısı, depresyon, kontrol kaybı duygusu, değersizlik, kimlik karmaşaları, aile içi iletişimde problemler ile ilişkilendirilmektedir.
Genel olarak adolesan ve genç kadınları etkiliyor gibi görünse de her yaşta ve her cinsiyette kişinin yeme bozukluğu olabilir. Yeme Bozuklukları Akademisi (AED: Academy for Eating Disorders)’ne göre Amerika’da 10 milyon kadın ve 1 milyon erkek bireyin yeme bozukluğunun olduğu tahmin edilmektedir. Erkeklerde görülen yeme bozuklukları, tahminlerin aksine son 10 yılda iki katına çıkmıştır. Yeme Bozuklukları, önemli fiziksel sağlık problemlerine yol açmanın yanı sıra, yüksek morbidite ile birlikte artmış ölüm riski taşıyan psikiyatrik bozukluklardır.

Aşırı yemek yeme psikolojik bir hastalıktır. Tedavi olmadığı sürece değişmeyebilir. Bu hastalığın ismi ‘Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu’ dur.
Tııkınırcasına Yeme Bozukluğu olan hasta yemek yerken kontrolünü kaybeder. BN hastalığından farklı olarak yeme davranışının telafisini (kusma, egzersiz yapma, aç kalma gibi) yapmaz. Aynı zamanda  fazla yemenin yol açtığı suçluluk, utanç ve sıkıntı tekrar aynı yeme döngüsünü yaşamalarına neden olur. Sonuç olarak bu hastaların kilosu genelde normalin biraz üstü ya da normalden çok fazladır. Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu olan obez hastalar, özellikle kalp-damar hastalıkları ve yüksek tansiyon riski taşır.
Hastalığın tanı kriterleri şunlardır:
⦁ Tıkınırcasına yeme atakları geçirmek ve bu sırada aşağıdakilerinde beraber tekrarlaması:
⦁ Benzer koşullar altında ve zaman diliminde herhangi bir bireyin yiyebileceğinden çok daha fazla miktarda yiyeceği, kısa bir sürede (örneğin 2 saatte bir) yeme,
⦁ Atak sırasında kontrol kaybı hissi (örneğin yemeyi veya ne kadar yediğini durduramama),
⦁ Tıkınırcasına yeme atakları aşağıdakilerden en az 3 tanesini kapsamalıdır:
⦁ Normalden çok daha hızlı yeme,
⦁ Rahatsız edici derecede doymuş hissedene kadar yeme,
⦁ Fiziksel olarak aç hissetmemeye rağmen aşırı miktarda yeme,
⦁ Yediklerinin miktarının görülmesinden utanma ve bu yüzden yalnız yeme,
⦁ Yeme sonrası depresif ya da suçlu hissetme,
⦁ Tıkınırcasına yeme ataklarının 3 ay boyunca en az haftada 1 olması,
⦁ Tıkınırcasına yeme atağının sonrasında telafi edici davranışlarda (kusma, laksatif kullanma, lavman gibi) bulunma mı?

Yeme bozukluğu olan kişilerin, hastalıklarını tetikleyen düşünceler, duygular ve davranışlar hakkında bilgi edinmesi ve anlaması için mutlaka psikoterapi gereklidir. Aynı zamanda, psikoterapi ile beraber bazı ilaçların kullanımının ve beslenme danışmanlığının bu hastalığın tedavisinde etkinliği gösterilmiştir. Yeme Bozukluklarının tedavisinde Genel Tıbbi Bakım, Beslenme Danışmanlığı, Psikiyatrik Tedavi ve Psikoterapi Desteği Programlarının beraber yürütülmesi gerekmektedir.
Uzman Klinik Psikolog
Aslıhan DEĞERLİ